Liszaj płaski (lichen planus)
Liszaj płaski jest przewlekłą, niezakaźną chorobą zapalną skóry i błon śluzowych, cechującą się znacznym świądem. Główny wykwit znika w ciągu roku u 68% chorych, ale nawraca u połowy chorych. U 25% chorych zajęta jest okolica narządów płciowych - najczęściej żołądź prącia, która może być zajęta we wstępnej fazie choroby lub stanowić jej jedyną lokalizację. Wyróżnia się kilka postaci liszaja płaskiego, m.in. postać nadżerkową, która również może dotyczyć skóry i błon śluzowych narządów płciowych.
Obraz kliniczny:
Wykwity występują pod postacią małych, wielokształtnych, płaskich grudek koloru fiołkowego o gładkiej powierzchni z tendencją do zlewania. Zmiany mogą szerzyć się obwodowo i zanikać w obszarze centralnym. Te typowe grudki mogą być zlokalizowane na szwie moszny, natomiast na żołędzi często obserwuje się wykwity obrączkowate. Objawem patognomonicznym jest obecność tzw. siateczki Wickhama - delikatne, białe linie będące lokalnymi zgrubieniami warstwy ziarnistej naskórka. Dokładniejszym badaniem jest posmarowanie zmian małą ilością oleju w celu uwidocznienia siateczki Wickhama.
Charakterystycznym objawem choroby jest intensywny świąd, któremu może towarzyszyć uczucie pieczenia. Tak jak w łuszczycy, obserwuje się dodatni objaw Koebnera. Często obserwowanym objawem po ustąpieniu zmian chorobowych jest hiperpigmentacja pozapalna.( nadmiar melaniny-skóra jest nieprawidłowo ciemna) Diagnostyka choroby jest łatwiejsza w przypadku obecności grudek w typowych lokalizacjach - nadgarstki, okolice kostek oraz błona śluzowa jamy ustnej (białe, drzewkowate zmętnienia). Rozpoznanie potwierdza jedynie badanie histopatologiczne.
Leczenie:
· Preparaty kortykosteroidowe średnio silnie działające, np. acetonid triamcinolonu 0,1% (miejscowo). · W przypadku nasilonej hiperkeratozy można zastosować preparaty steroidowe pod okluzją.
|
Liszaj twardzinowy (lichen sclerosus)
Jest rzadką, przewlekłą chorobą skóry i błon śluzowych o nieznanej etiologii. W obrębie narządów płciowych występuje 10 x częściej u kobiet niż u mężczyzn. Liszaj twardzinowy skóry prącia występuje najczęściej u mężczyzn nieobrzezanych, w średnim wieku. Zmiany pojawiają się najczęściej na żołędzi prącia, często rozszerzają się na wewnętrzną blaszkę napletka.
Obraz kliniczny:
Wykwity pierwotne to białe, wielokształtne, płaskie grudki, które z czasem przechodzą w kremowe, atroficzne i sklerotyczne blaszki. Często obserwuje się pęknięcia, pęcherze krwotoczne, nadżerki i owrzodzenia. Choroba może być bezobjawowa, ale często objawia się świądem, pieczeniem, krwawieniem, zwężeniem strumienia moczu i dyskomfortem przy oddawaniu moczu. Charakterystyczny jest postępujący proces twardzinowy powodujący występowanie białych atroficznych zmian na żołędzi albo napletku. Często obserwuje się wtórną stulejkę wymagającą obrzezania. W przebiegu choroby może wystąpić załupek, zwężenie ujścia zewnętrznego cewki moczowej i zatrzymanie moczu.
Rozpoznanie ustala się na podstawie badania histopatologicznego. Należy pamiętać, że wykwity mogą przekształcić się w zmiany nowotworowe, dlatego konieczna jest długotrwała obserwacja chorego. Leczenie:
· Preparaty kortykosteroidowe silnie działające (np. propionian clobetazolu 0,05%). · Często konieczne jest obrzezanie. · W ciężkich przypadkach leczenie immunosupresyjne - cyklosporyna 5 mg/kg przez 2 miesiące.
|